زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

حدیث مسلسل




حدیث مسلسل، از اصطلاحات بکار رفته در علم حدیث بوده و به حدیثی گفته می‌شود که سلسله سند آن دارای ویژگی واحدی باشد.


۱ - معنای تسلسل


«تسلسل» از نظر لغت به معنای پیوستگی بعضی از اشیاء با بعضی دیگر است آن‌گاه که گفته می‌شود «شی مسلسل» یعنی چیزی که اعضای آن به یکدیگر پیوسته و متصل هستند ولی از نظر اصطلاح گفته شده است:

۲ - تعریف حدیث مسلسل


حدیثی است که تمام یا بیشتر سلسله سند آن تا معصوم (علیه‌السلام) دارای ویژگی یا حالت واحدی باشند مانند ایستادن، تکیه کردن، راه رفتن یا نشستن هر یک از راویان هنگام نقل روایت یا نام تمام راویان مثل یکدیگر باشد مانند: حدیث مسلسل به محمدین یا احمدین یا نام‌های پدران ایشان، کنیه‌ها، نسب‌ها، القاب و صناعات و حرفه‌های آنها مثل هم باشد.
یا این که روایت دارای ویژگی یا حالت واحدی باشد مثل این که همه راویان در مقام نقل حدیث از الفاظ «سمعت فلاناً»، «اخبر فلان» یا «اشهد بالله سمعت فلاناً» استفاده کنند.

۳ - نکته مهم


لازم به ذکر است که مسلسل وصف سند حدیث است زیرا متن حدیث به تسلسل متصف نمی‌شود.
معمولاً سند حدیث مسلسل خالی از ضعف نیست ولی متن آن ممکن است صحیح باشد مانند: حدیث مشابه که متن آن صحیح ولی طریق متسلسل آن محل اشکال است.

۴ - اقسام حدیث مسلسل


حدیث مسلسل از جهاتی به اقسام ذیل تفسیم می‌شود:
۱- حدیث مسلسل تام و حدیث مسلسل غیر تام.
۲- حدیث مسلسل قولی، حدیث مسلسل فعلی و حدیث مسلسل قولی و فعلی.
۳- حدیث مسلسل منقطع الاول، حدیث مسلسل منقطع الآخر و حدیث مسلسل منقطع الوسط.
۴- مسلسل به حالات راوی، مسلسل به حالات روایت و مسلسل به صفات روایت.

۵ - تعبیرات مترادف


مترادفات این اصطلاح عبارتند از:
متسلسل، مسلسل، خبر مسلسل، حدیث متسلسل، روایت مسلسل، روایت متسلسل، خبر متسلسل.
[۱] سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۶۳.    
[۲] سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۸۲-۸۴.    
[۳] شهیدثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۱۱۷.    
[۴] شهیدثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۱۱۷-۱۲۰.    
[۵] میرداماد، سیدمحمدباقر، الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیه، ص۱۵۷.    
[۶] سیوطی، عبدالرحمن، تدریب الراوی، ج۲، ص۶۴۰.    
[۷] صنعانی، محمد بن اسماعیل، توضیح الافکار، ج۲، ص۴۱۴-۴۱۶.    
[۸] طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۴.    
[۹] درایة الحدیث، ص۷۱.
[۱۰] علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۳۰.
[۱۱] علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۳۵.
[۱۲] بروجردی، سیدعلی، طرائف المقال، ج۲، ص۲۵۳.    
[۱۳] مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الحدیث، ص۱۵۷.
[۱۴] مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الدرایه، ص۱۴۱.
[۱۵] نادرعلی، عادل، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۱۸۷.
[۱۶] قاسمی، علی، قواعد التحدیث، ص۱۲۶.    
[۱۷] تهانوی، محمدعلی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۲، ص۴۰۵.
[۱۸] مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۲۵۸-۲۵۹.
[۱۹] مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۲۶۰.
[۲۰] حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، معرفة علوم الحدیث، ص۲۹.
[۲۱] مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۱، ص۲۵۹-۲۶۴.    
[۲۲] صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۲۱۳.    
[۲۳] عاملی، حسین بن عبدالصمد، وصول الاخیار الی اصول الاخبار، ص۱۰۱.    


۶ - پانویس

 
۱. ↑ سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۶۳.    
۲. ↑ سبحانی، جعفر، اصول الحدیث و احکامه، ص۸۲-۸۴.    
۳. ↑ شهیدثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۱۱۷.    
۴. ↑ شهیدثانی، زین‌الدین، الرعایة فی علم الدرایه، ص۱۱۷-۱۲۰.    
۵. ↑ میرداماد، سیدمحمدباقر، الرواشح السماویة فی شرح الاحادیث الامامیه، ص۱۵۷.    
۶. ↑ سیوطی، عبدالرحمن، تدریب الراوی، ج۲، ص۶۴۰.    
۷. ↑ صنعانی، محمد بن اسماعیل، توضیح الافکار، ج۲، ص۴۱۴-۴۱۶.    
۸. ↑ طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۴.    
۹. ↑ درایة الحدیث، ص۷۱.
۱۰. ↑ علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۳۰.
۱۱. ↑ علامه نجفی، سیدضیاءالدین، ضیاء الدرایه، ص۳۵.
۱۲. ↑ بروجردی، سیدعلی، طرائف المقال، ج۲، ص۲۵۳.    
۱۳. ↑ مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الحدیث، ص۱۵۷.
۱۴. ↑ مدیرشانه‌چی، کاظم، علم الدرایه، ص۱۴۱.
۱۵. ↑ نادرعلی، عادل، علوم حدیث و اصطلاحات آن، ص۱۸۷.
۱۶. ↑ قاسمی، علی، قواعد التحدیث، ص۱۲۶.    
۱۷. ↑ تهانوی، محمدعلی، کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، ج۲، ص۴۰۵.
۱۸. ↑ مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۲۵۸-۲۵۹.
۱۹. ↑ مامقانی، عبدالله، مستدرکات مقباس الهدایه، ج۵، ص۲۶۰.
۲۰. ↑ حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، معرفة علوم الحدیث، ص۲۹.
۲۱. ↑ مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایه، ج۱، ص۲۵۹-۲۶۴.    
۲۲. ↑ صدر، سیدحسن، نهایة الدرایه، ص۲۱۳.    
۲۳. ↑ عاملی، حسین بن عبدالصمد، وصول الاخیار الی اصول الاخبار، ص۱۰۱.    


۷ - منبع


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «حدیث مسلسل»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۷/۲۴.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات حدیثی | خبر واحد




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.